วันอังคารที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2556

การละเล่นนางกวัก งานบุญกำฟ้า


“ นางกวักเอย นางกวักเจ้าแม่กวัก อีพ่อหยักแหย่ อีแม่แหย่หย่อ ก้นหยุกก้นหยอมาสูงเอียงข้าง เจ้าอวดอ้างต่ำหุ เดือนหงาย ตกดิน ตกทราย เดือนแจ้ง เจ้าแม่แอ้งแม่ง จากฟ้าลงมา นางสีดาแก่งแหน ต้อนแต้น ต้อนแต้น .... ”
เสียงเพลงอัญเชิญดวงวิญญาณในการละเล่นพื้นบ้านที่เรียกว่า “ การเล่นนางกวัก ” ยังคงก้องกังวาน ในยามค่ำคืน ของวันขึ้น 2 ค่ำ เดือน 3 เสมอ การเล่นนางกวัก เป็นการละเล่นที่นำกวัก ซึ่งเป็นอุปกรณ์ชนิดหนึ่ง ในการทอผ้า มาตกแต่ง ใส่หัว ที่นำมาจากกะลามะพร้าว แล้วเขียนคิ้ว ทาปากให้สวยงาม แล้วอัญเชิญดวงวิญญาณ ของบรรพบุรุษ มาเข้าสิงสถิต เพื่อทำการ เสี่ยงทาย ซึ่งอาจจะเสี่ยงทาย ในเรื่องของคู่รัก การทำงาน หรือโชคชะตาชีวิต
        ในสมัยก่อน ตอนค่อนแจ้ง กะพอแสงเงินแสงทอง จับขอบฟ้า ลูกหลาน จะเตรียมหาบซ้าแฮ ( ตะกร้าใส่อาหารคาวหวาน ) ไปถวายพระที่วัด ครั้นพอพระสงฆ์ ฉันอาหารเสร็จ อาหารคาวหวานและข้าวจี่ที่เหลือ จะแบ่งปันกันกิน ( ข้าวจี่ หมายถึง ข้าวเหนียวนึ่ง ที่ปั้นเป็นก้อนกลมๆ รีๆ เหมือนผลมะตูม หรือฟองไข่เป็ด แล้วนำไม้ไผ่ ที่เหลายาว ประมาณศอกเศษ เสียบทะลุตรงกลาง นำไปปิ้งไฟให้ข้าวเหนียวสุก อาจจะนำเกลือป่นโรยสักนิดก็ได้ )



ทำพีธีขอขมาเจ้าที่เจ้าทางเจ้าป่าเจ้าเขา ขอใช้สถานที่ในการละเล่น

แต่งตัวแม่กวัก

ต้องแน่นหนา

อุปกรณ์สำหรับแต่งตัวแม่กวัก


ยังไม่แน่นพอ

ทาแป้งแม่กวัก

เขียนปาก


ทำการร้องเพลงเชิญ

เมื่อเข้าแล้วให้เด็กได้ลองพิสูจน์ว่าแม่นางกวักนั้นแรงดีหรือไม่ 

เปลียนคนจับบ้าง แต่ต้องมีคนที่เป็นร่างหนึ่งคน คอยจับไว้

ครูขอบ้าง

ลองแล้วหนักจริง แรงมากๆ

เด็กๆสนใจมาก

ก่อนจะเชิญออก

ในงานบุญนางกวักนั้นต้องมีการทำอาหารแจกด้วย คือข้าวโค้ง แป้งจี่

แม่ใหญ่ตำแป้ง

แแจกเด็กๆ

ข้าวโค้ง ข้าโถเถ ขนมพื้นบ้านชาวไทยพวน


 ข้าวโค้ง ข้าโถเถ ขนมพื้นบ้านชาวไทยพวน บ้านหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย

หลักสูตรท้องถิ่น การทำขนมพื้นบ้าน ชาวไทยพวน อันได้แก่ ข้าวโค้ง ข้าวโถเถ

นับวันขนมพื้นบ้านเยาวชนแถบจะไม่รู้จักและหลงลืมกันไป ถึงแม้กรรมวิธีจะไม่ได้ยากมากนัก แต่หากไม่มีใครสืบไว้ก็มีแต่จะสูญหาย

ข้าวโค้ง

ข้าวโค้ง เป็นขนมมีรสชาติหวานมัน ออกเค็มบ้างก็ได้ถ้าใส่เกลือ ชาวไทยพวนแต่ละบ้านนิยมทำกันในงานบุญต่างๆ เช่นงานบุญกำฟ้า บุญบั้งไฟ บุญออกพรรษา แล้วแต่โอกาส

กรรมวิธีนั้นแสนง่าย ประกอบด้วย แป้งข้าวเหนียว มัน หรือ กล้วย มันจะอร่อยกว่า น้ำตาล มะพร้าวขูด เกลือเล็กน้อย น้ำมัน ไม่มีสูตรตวงที่แน่นอน มักใช้ความรู้สึกของผู้ตำสาก และผู้นวดแป้ง ใช้ทักษะความชำนาญในการทำ

กรรมวิธี แรก นึ่งมันให้นิ่ม นำมาตำในครกไม้จนได้ที่ใส่แป้งลงไปตำผสมกัน ใส่มะพร้าวและน้ำตาล น้ำในมะพร้าวขูดจะออกมาทำให้นิ่มและเหนียว เมื่อตำจนส่วนผสมเข้ากันแล้ว นำเอามานวดจนเนื้อแป้งและมันเข้ากันเป็นเนื้อเดียวเกิดความยืดหยุ่นดีสามารถปั่นได้ นำมาปั้นเป็นวงๆ ลงทอดในน้ำมันที่กำลังเดือดพอดี ไฟไม่แรงมาก ทอดพอเหลือง สะเด็จน้ำมัน

ข้าวโถเถ
ข้าวโถเถเป็นขนมคาว ทานกับน้ำยาขนมจีน กรรมวิธีแต่โบราณคือนำเอาแป้งขนมจีนมาตำนวดกับแป้งข้าวเหนียวเล็กน้อย แล้วนำมาปั้มเป็นวงกลมตีให้แบนแล้วเอาไปปิ้งไฟอ่อนๆ ทานกับน้ำยาขนมจีน ปัจจุบันนำมาทอดในไฟไม่แรงมาก เมื่อพองตัวก็ทานได้รสชาติดี

ทีมงานปั่นข้าวโค้ง ข้าวโถเถ นักเรียน ป 5 

 สนุกสนาน แย่งกันใหญ่ ยังมีอีกเยอะลูกๆ

 คุณแม่ของเราเอง กำลังตำแป้งกับมันทำข้าวโค้ง

 สีออกเหลืองอ่อน มันกับแป้งข้าวเหนียว

ตำๆ

 
เห็นกองแป้งแล้วมือหงิกแน่ๆ

ยังอีกเยอะเด็กๆช่วยกัน

 
เริ่มการทอด


น้ำมันกระจาย

ไหม้แล้วๆ

คนละไม้ละมือ บูดๆเบี้ยวๆ

ถาดนี้ดูดี

ทอดๆกันนะจ๊ะเด็กๆ

สีน้ำตาลอ่อนคือกล้วย สีเหลืองคือมัน มันอร่อยกว่าเยอะเลยครับ

ชิมๆหน่อยนะจีะ

 
ทอดต่อไป

แป้งสำหรับทำข้าวโถเถ แบนๆแบบนี้ ทีมงานแม่ใหญ่

 ข้าวโถเถ

ทอดแล้วพองๆน่ากิน


งานนี้ขอบคุณความกรุณาจากแม่ใหญ่ทุกท่านที่มาสาธิตและสอนการทำให้เด็กๆ แม่ใหญ่ไทยพวนบ้านหาดสูง